|
|
 |
Artyku造 » ~ Archiwum » [Nr 7/83] S籀w kilka o herbowych zasadach |
Miejscem na kt籀rym pierwotnie umieszczano herb bya tarcza. Obecnie najczciej u髒ywana jest tarcza renesansowa, zaokrglona tzw. hiszpaska. Barwy heraldyczne, zwane inaczej tynkturami, s wynikiem materia籀w stosowanych do budowy tarczy i za prawidowe uznaje si tylko czerwie, bkit, ziele i czer oraz dwa metale: zoto i srebro oddawane przy pomocy barwy 髒籀tej i biaej.
Herb jest znakiem rozpoznawczym, musi zatem przekazywa jaki komunikat. Jzykiem komunikatu jest symbolika zawarta tak w godle herbowym, jak i barwach. U swojego 驕r籀da herb mia by elementem wyr籀髒niajcym, odr籀髒niajcym jedn osob od drugiej, p籀驕niej tak髒e odr籀髒niajcym miasta, regiony i kraje. Jzyk herbu przypomina zasady nowoczesnej reklamy, stosujcej przekazywanie informacji przy pomocy znak籀w obdarzonych okrelonymi znaczeniami, majcymi zabarwienie emocjonalne.
M籀wic o herbie dzisiejszym nie mo髒na unikn pytania czy wsp籀czesny herb ma by li tylko historycznym znakiem czy peni tak髒e funkcj logo.
Dla jakich cel籀w ma by tworzony? Moim zdaniem dzi kreowane herby nie powinny by prost kalk herb籀w historycznych. Nale髒y znale驕 takie ikonograficzne wyobra髒enie, kt籀re pozwoli poczy wszystkie miejscowoci a zarazem bdzie wyra驕nym i trwaym symbolem powiatu. Herb ma by czytelny, co wcale nie jest atwe w dzisiejszej przestrzeni wizualnej wypenionej reklamami. Wi髒e si to te髒 z wymogami poligrafii, przy umieszczaniu herbu w zminiaturyzowanej formie w przer籀髒nych materiaach promocyjnych i reklamach. To on najpierw przykuwa uwag przy wje驕dzie do miejscowoci czy przegldaniu foldera a nawet przy czytaniu pisma wydanego na firmowym papierze.
Wyw籀d herbu.
Mieszkacy powiatu bieszczadzkiego w jego tera驕niejszych granicach, to w du髒ej czci przesiedlecy z ziemi beskiej i ich potomkowie. Herby tej ziemi s herbami z symbolik miejsk. Trudno przenie do nowo tworzonego herbu przenie wprost elementy kt籀regokolwiek herbu tych miasteczek - wykorzystano bkit i czerwie – ich barwy heraldyczne.
Cofajc si w bardziej odlega histori regionu, do czas籀w kiedy tereny dzisiejszych Bieszczad籀w wchodziy w skad Rusi Halickiej , dostrzegamy wiele herb籀w rod籀w silnie z ni zwizanych. Jednym z nich jest rodzina herbu Sas. Liczni przedstawiciele tej rodziny odegrali wa髒n rol w obronie i kolonizacji pogranicza. Nazwiska przedstawicieli tego rodu pochodz od miejscowoci w kt籀rych osiadali. Mamy wic Dwernickich z Dwernika, Jamiskich z Jamnej, Jasiskich z Jasienia, Mszaneckich z Mszaca, Serednickich z Serednicy, Terleckich z Tera i tak mo髒na wymieni dalej. Herb ten jest szeroko upowszechniony i wykorzystywany w heraldyce ukraiskiej ze wzgldu na silne skojarzenia z barw bkitn i 髒籀t.
W jednej z odmian herb „Sas”, to w polu bkitnym nad ksi髒ycem zotym midzy gwiazdami szeciopromiennymi strzaa srebrna.
W mojej propozycji wykorzystaem bkitn barw tarczy herbowej herbu Sas i jest barw g籀rnego pola tarczy herbowej.
Powiat bieszczadzki tworz obecnie 3 gminy: Czarna, Lutowiska i Ustrzyki Dolne. Trudno w tworzeniu herbu wykorzysta goda jakie znajduj si w ich herbach. Elementem czcym pozostaj barwy tarczy herbowej. W herbach Czarnej i Lutowisk mamy barw bkitn, za w herbie ustrzyckim czerwon. W nowotworzonym herbie najwy髒sze pole jest bkitne zawiera wic elementy herb籀w 2 gmin – Czarnej i Lutowisk. Pole dolne, najni髒sze jest czerwone i jest to barwa tarczy herbowej „Przestrza”, herbu Ustrzyk Dolnych najwikszej gminy w powiecie i jednoczenie siedziby powiatu. Dodatkowo barwa ta wystpuje w herbach Sokala, War髒a i Beza po roku 1772.
Wsp籀czesne Bieszczady ka髒demu Polakowi kojarz si z rekreacj ,wypoczynkiem kt籀re symbolizuj pogodne, czyste, bkitne niebo i nieska髒ona ziele. Bieszczady to g籀ry niewysokie ale z charakterystycznymi pasmami poonin i kilkoma troch wy髒szymi od nich szczytami, z kt籀rych najbardziej wyr籀髒nia si Tarnica jako najwy髒sza i z racji umiejscowienia na niej papieskiego krzy髒a. Ukad Tarnicy i Szerokiego Wierchu symbolizuje w herbie zastosowana amana w 1/3 dugoci linia midzy bkitnym polem g籀rnym i zielonym polem rodkowym. Nie darmo o Bieszczadach m籀wi si jako o dzikiej jeszcze krainie i 髒aden inny region nie ma tak silnych skojarze. Bieszczady kojarz si wikszoci Polak籀w z piknym dzikim krajobrazem i dobrymi lud驕mi o niepokornym charakterze. Mamy wic elementy niepokornego ducha pionier籀w, ducha przestrzeni, wolnoci. Dla mnie, zwierzciem symbolizujcym te cechy jest wanie wilk. Std moim zdaniem w herbie powiatu bieszczadzkiego winien by ten wanie element zoomorficzny. Oczywicie mo髒na tutaj postawi zaraz pytanie: dlaczego nie inne zwierze? Gdyby jednak zapyta mieszkaca Polski, jaki region kojarzy mu si z wilkami zdecydowana wikszo odpowie, 髒e z Bieszczadami. W 髒adnym ze znanych mi wsp籀czesnych herb籀w polskich nie spotkamy srebrnego wilka jako goda herbowego.
Barwy herbu maj tak髒e swoj symbolik:
Barwa bkitna opr籀cz barwy nieba symbolizuje wierno, skromno, oddanie.
Barwa goda w herbie - srebrnego wilka / widocznego jako biay gdy髒 tak oznacza si srebro/ to oznaczenie piciu cn籀t: pokory, czystoci, uczciwoci, niewinnoci, niepokalanoci. Natomiast czerwony symbolizuje zwycistwo, panowanie, waleczno. Wsp籀czesne skojarzenia z zieleni to przede wszystkim z 髒yciem, harmoni, natur i bliskim kontaktem z ni. Stanowi kolor uzdrowienia, wolnoci i nadziei, powodzenia i zadowolenia.
Reasumujc:
Tarcza herbowa renesansowa, zaokrglona, pole tarczy podzielone na 3 czci
Barwy heraldyczne:
- pole g籀rne: bkitne, barwa pola tarczy herbowej historycznego herbu „Sas” wystpujcego wr籀d rodzin mieszkajcych na terenie dzisiejszego powiatu, dodatkowo barwa tarczy herbowej 2 gmin powiatu; Czarnej i Lutowisk, ponadto barwa bkitna wystpuje w tarczach herbowych Beza i Uhnowa skd mieszkac籀w przesiedlono w 1951 roku na teren powiatu bieszczadzkiego
- godo herbowe – srebrny wilk, drapie髒nik mocno kojarzcy si z Bieszczadami /w herbie srebro zgodnie z reguami szrafowania oddane jako biae puste pole/
- pole rodkowe zielone - symbolizujce zielone i czyste Bieszczady
dolne pole tarczy herbowej - czerwone, barwa pola historycznego herbu „Przestrza” u髒ywanego przez rodziny mieszkajce na terenie dzisiejszego powiatu, barwa herbu najwikszej gminy i jednoczenie siedziby powiatu - Ustrzyk Dolnych, barwa ta wystpuje te髒 w herbie Sokala, War髒a i Beza po roku 1772.
- granica podziau p籀l - nad polem zielonym linia g籀rna amana w 1/3 dugoci od strony lewej, symbolizujca bieszczadzkie szczyty, dolna linia nad polem czerwonym prosta.
Zygmunt Krasowski
W tym numerze Poonin zamieszczamy om籀wienie jednej z propozycji herbu powiatu bieszczadzkiego. W kolejnym numerze nastpna propozycja. Liczymy na to, 髒e czytelnicy Poonin wezm udzia w dyskusji jaki chcieliby mie herb powiatu.
|
 |
|
[Nr 7/83] S籀w kilka o herbowych zasadach |
|
|
