Nasze POŁONINY - Bieszczadzkie Czasopismo Regionalne Artykuły Forum dyskusyjne Galerie Ogłoszenia 
Baza noclegowa   Baza gastronomiczna   Dyżury aptek   Rozkład jazdy autobusów   Plan miasta
Strona g籀wna

Archiwum
Pisane w Bieszczadach
Szukaj w serwisie:
Redakcja

Kontakt

    Gazeta / moduy
    Serwis internetowy

    Baza noclegowa

Artyku造 » ~ Archiwum » [Nr 5/55] Pomniki burz barbarzycy
Powiksz zdjcie
Ekipa sprawujca w tej chwili wadz w Polsce co rusz wymyla nowy temat zastpczy by odwr籀ci uwag spoeczestwa od spraw zasadniczych. Rzdzcy twierdz, 髒e gospodarka ma si tak dobrze, 髒e nie ma co o niej m籀wi, bezrobocie spada na eb na szyj itp., itd. Tymczasem to nie caa prawda. Owszem bezrobocie spada, ale nawet nieco wolniej ni髒 liczba wyje髒d髒ajcych z kraju modych ludzi. Tak wic sukcesu nie ma tutaj 髒adnego. To , 髒e ci kt籀rzy wyjechali wypadaj z rejestr籀w bezrobotnych potwierdzi ka髒dy urzd pracy. No i nastpny cud, czyli malejcy deficyt bud髒etowy. Ot籀髒 zmniejszaj go pynce do kraju szerokim strumieniem pienidze emigrant籀w. Tak byo z dawn Jugosawi , kt籀ra wr籀d pastw socjalistycznych bya wyspa dobrobytu, bowiem Tito zezwoli swoim obywatelom na legalne emigrowanie , g籀wnie do RFN , skd pyn zaczy do kraju niemieckie marki pozwalajce budowa ten faszywy dobrobyt. Tymczasem prawdziwy obraz potgi gospodarczej kraju mo髒na widzie teraz gdy strajkuj lekarze, pielgniarki, nauczyciele, przedszkolanki, pracownicy kolei itp. W zwizku z tym rzucono narodowi temat likwidacji miejsc pamici i pomnik籀w powiconych naszym „wyzwolicielom” czyli rosjanom oraz ludziom czas籀w PRL-u. To znakomity spos籀b- gawied驕 髒re si midzy sob o pomniki, a g籀ra ma chwilowy spok籀j. To czy wadza powinna si w og籀le wtrca w takie sprawy centralnie , jest rzecz wtpliw. Decydowa powinny o tym lokalne spoecznoci. Popatrzmy jak rozwizano to w Ustrzykach i w Lesku.

Stalin w kufajce

Gdy przyszedem na wiat tego pomnika ju髒 nie byo. Ogldaem go jednak na zdjciach, poznaem te髒 wiele opowieci o tym, jak go zlikwidowano. Chodzi o pomnik „soca narod籀w”, generalissimusa J籀zefa Stalina. Ustrzyki Dolne byy jedynym miastem polskim, ozdobionym takim pomnikiem. Warto tak髒e wyjani, 髒e pomnik nie by dzieem Polak籀w, a prezentem, jaki przyjli po regulacji granic w 1951 roku.
Przez nastpnych pi lat nie byo mo髒liwoci, by pomnik zlikwidowa, mimo mierci Stalina. Stao si to mo髒liwe dopiero w okresie politycznej odwil髒y 1956 roku. Jednak ju髒 wczeniej pojawiy si pr籀by zdyskredytowania „bohatera” stojcego na postumencie. Ich przejawem by incydent zwizany z przystrojeniem Stalina w robocz kufajk. Ustalenia Urzdu Bezpieczestwa nie doprowadziy do wykrycia sprawc籀w. Powszechnie m籀wio si, 髒e zrobili to dwaj przyjezdni robotnicy, gdzie spod Krakowa.
Po tym incydencie jasnym si stao, 髒e powoli znik strach- bo autorytetu nigdy nie byo- przed jednym z najwikszych tyran籀w w historii. Nadszed w kocu dzie, w kt籀rym mieszkacy Ustrzyk Dolnych postanowili po髒egna si raz na zawsze z wodzem. Zebrao si ich wielu na ustrzyckim rynku. Na szyj Stalina zarzucono ptl i z pomoc dw籀ch koni pr籀bowano pomnik przewr籀ci. Konie i wo驕nica byli jak najbardziej pastwowi, bo reprezentowali miejscowe Przedsibiorstwo Gospodarki Komunalnej. Koniom trzeba byo pom籀c, odkuwajc posg Stalina od postumentu. A przyzna trzeba, 髒e beton by mocno zbrojony stal. W kocu operacja usunicia pomnika zakoczya si sukcesem.
Powiksz zdjcie
Lata zatary w pamici tamte wydarzenia, std te髒 i dzisiejsze pytania gdzie podzia si Stalin. Sprawa wr籀cia ze zdwojon si w chwili gdy pewne grono os籀b pomylao, i髒 odkopanie pomnika i ustawienie w jakim miejscu Ustrzyk mogoby stanowi nie lada atrakcje turystyczn. Postanowiem zbada spraw, w miar mo髒liwoci do dokadnie. I co si okazao. Ano to, 髒e zakopano faktycznie jedynie postument pomnika, kt籀ry znajduje si po prawej stronie parku w centrum miasta. sam za pomnik zawleczono komi do przepywajcego w pobli髒u Strwi髒a. Tam, wedug wiadk籀w przele髒a kilka lat, do czasu gdy rozpoczto prace zwizane z umacnianiem brzeg籀w rzeki. Wtedy to pracownicy potukli go, a odamki po dzi dzie tkwi w betonowych brzegach Strwi髒a. Obejrzaem to miejsce dokadnie i faktycznie materia podobny do tego , z jakiego skonstruowano pomnik, tam si znajduje. Ale czy nie jest to kolejna z legend zwizanych z pomnikiem nastpcy Lenina? Trudno powiedzie.

Drugi pomnik w parku te髒 zmieni swoje przeznaczenie

Tak髒e drugi pomnik wniesiony w wianie Polsce przez ZSRR te髒 si nie uchowa. Ustrzyki armia radziecka wyzwolia 18 wrzenia 1944 roku. Nie mniej jednak do 1951 roku pozostay one w obszarze wchodzcej w skad ZSRR Ukrainy. To wanie w tych latach w ustrzyckim rynku tamta spoeczno postawia pomnik powicony 髒onierzom wyzwolicielom. By to zbudowany z desek obskurny graniastosup z gwiazd na szczycie , pomalowany na zielono. Gdy miasto wr籀cio do Polski, miejscowe wadze kierowane urzdow przyja驕ni do ZSRR zleciy gruntowna przebudow pomnika. Zbudowano pot髒ny fundament , a na nim ustawiono oczywicie graniastosup, tyle 髒e tym razem betonowy. Pomnik ozdobiono czerwona gwiazd, by gosi po wsze czasy wdziczno dla armii radzieckiej za wyzwolenie od okupacji hitlerowskiej. Dzi omiesza si czsto radzieckich 髒onierzy, m籀wic o nich naje驕d驕cy. A tak prawd m籀wic jakimi naje驕d驕cami byli ci proci 髒onierze pdzeni pod strachem przez wszechwadnych politruk籀w. Za ka髒d niesubordynacj karani byli mierci. Oni autentycznie ginli masowo i autentycznie przynosili wolno po piciu latach okupacji. Kto dzi r籀wna okupacje niemieck z tym co dziao si po wojnie ubli髒a ludziom , kt籀rzy tamte czasy jeszcze pamitaj. Owszem nadszed mroczny okres lat 1948- 1956 , ale zafundowali go nam nie tylko Rosjanie. Na r籀wni z nimi akceptowali to Amerykanie i Anglicy w Jacie i Poczdamie.
W 1991 pewna grupa os籀b postanowia zmieni przeznaczenie tego pomnika. By to czas gdy wadza pastwowa praktycznie nie istniaa. W gospodarce wprowadzano zasad kumulacji kapitau, czyli zasad m籀wic o tym, 髒e gdy si chce zbudowa firm to pierwszy milion trzeba ukra. Oczywicie nie wszyscy kradli , ale gdy dzi spojrzy si na listy najbogatszych Polak籀w z tamtych czas籀w to wikszo z nich siedziaa , sporo siedzi tylko nieliczni istniej dalej w biznesie. Jednak by to te髒 szczliwy okres dla dziaa spoecznych. Wiele lokalnych spraw i problem籀w rozwizywano byskawicznie , bez brnicia w urzdniczym marazmie. Jan Kot , Kazimierz migielski, Stefan Pitera, Kazimierz Koodzinski, Krystyna Prokop- Kur, Stanisaw Socha, Janusz Kruczynski, Bogdan Augustyn stworzyli Komitet Budowy Pomnika „驍onierzom Wrzenia z Armii Karpaty”.
Powiksz zdjcie
– Pierwszy pomys powsta ju髒 w 1989 roku. Kazimierz migielski przygotowa projekt i mielimy przystpi do realizacji.- m籀wi szef komitetu Jan Kot- Jednak musiaem wyjecha do Francji na jaki czas. Gdy wr籀ciem zorientowaem si , 髒e samodzielnie migielskiemu nie udao si rozpocz prac. Postanowiem mu pom籀c. Powoalimy tak髒e Komitet Budowy. Nie zaatwialimy 髒adnych zezwole. Po prostu ogrodzilimy deskami plac budowy, zakasalimy rkawy i wzilimy si do roboty. Ci髒ka fizyczna praca przypada g籀wnie mnie i migielskiemu. Najwikszym wyzwaniem byo rozbicie fundamentu starego pomnika, by tak ogromny , 髒e m籀gby unie sporych rozmiar籀w dom. Moj rol bya budowa nowego fundamentu i placu przed pomnikiem, migielski zajmowa si cokoem pomnika, monta髒em tablicy pamitkowej i wieczcego pomnik ora. Komitet za pomaga w pracach i, zbiera pienidze. Nie byo ich zbyt wiele. Przeznaczano je tylko i wycznie na materiay budowlane i narzdzia. Ani ja , ani migielski
Powiksz zdjcie
nie wzili za prac ani zot籀wki. Powiem wicej , po powrocie z Francji miaem troch pienidzy i sporo doo髒yem do budowy. Dokadaa te髒 rodzina migielskich. Pitnacie lat temu jesieni doszo do odsonicia pomnika. W midzyczasie zmieniono tre tablicy pamitkowej, nowy napis gosi- „驍onierzom Polskim walczcym za Ojczyzn 1914- 1945” Na tablicy wymieniono kilka dat i miejsc w kt籀rych walczyli Polacy –Lw籀w 1918, Rokitna , Styr, sierpie 1920, wrzesie 1939, Tobruk, Lenino, Monte Casino. Pomnik odsoni brat Kazimierza migielskiego biskup Adam migielski. Dzisiaj trudno wyobrazi ju髒 sobie to miejsce bez tego pomnika. Poprzedni pomnik by niekoniecznie chcianym darem, a na dodatek darem brzydkim wic zburzenie go nie wzbudzio jakichkolwiek opor籀w, a nowy pomnik zosta szybko zaakceptowany. Ciekawy los spotka pomnik powicony –„Polegym 髒onierzom JW. 2292 w walce z nacjonalistami UPA 1945- 1947”. Pomnik ten zosta przeniesiony o okoo 50 metr籀w, bowiem w jego miejscu wybudowano biurowiec Telekomunikacji Polskiej. Dodatkowo na tablicy zmieniono napis. Wczeniej brzmia on -Polegym 髒onierzom JW. 2292 w walce z bandami UPA 1945- 1947. Napis zmieniono pod naciskami Ukrainc籀w , kt籀rzy w latach dziewidziesitych zaczli coraz licznie odwiedza Ustrzyki. Twierdzili oni, 髒e nie wszyscy 髒onierze UPA byli wrogo nastawieni do Polak籀w, z Polakami walczyli najzacitsi nacjonalici.

W Lesku bez jakichkolwiek zmian

W Lesku od czas籀w wojny w miejscowym parku stoi pomnik powicony pamici 髒onierzom armii czerwonej. Pomnik por籀s ju髒 mchem i wida, 髒e od dawien dawna nikt o niego nie dba. Stoi jednak i mo髒na si na tablicy doczyta komu jest powiecony. Wida te髒 gwiazd, cho jej soczysta jeszcze niedawno czerwie ju髒 mocno wyblaka. Pytane na t okoliczno wadze twierdz, 髒e administracyjnych decyzji w tej sprawie nie podejm dop籀ki nie bdzie oddolnej inicjatywy spoecznej. –Pomniki zostawmy historykom- powiedzia starosta leski Marek Scelina- To oni i spoeczestwo niech decyduj co ma sta , a co zburzy. Starostwo ma swoje zadania i im powica sw籀j czas.
Wida w Lesku nikomu taki pomnik nie przeszkadza. W centrum tu髒 obok ratusza stoi jeszcze jeden pomnik –„ W hodzie polegym Milicjantom –Spoeczestwo Leskie 1946”. Ten pomnik to symbol Leska. Wanie Lesko byo siedzib powiatu obejmujcego swym zasigiem praktycznie cae Bieszczady. To z Leska wyje髒d髒ali w g籀ry milicjanci by walczy z oddziaami UPA, to z Leska wyjecha w sw ostatnia podr籀髒 wiceminister obrony genera Karol wierczewski. Wic pomnik taki jest wedug leszczan jak najbardziej na miejscu i nie ma si go czego wstydzi.
Ogromne emocje wzbudza co jaki czas pomnik generaa wierczewskiego w Jabonce. Inicjatorami jego zburzenia s kombatanci z Krakowa. Zreszt ich zwizek rozpta t og籀lnopolska burz apelujc do rzdu o administracyjne dziaania zmierzajce do zburzenia pomnik籀w tamtych czas籀w. Niech ci kombatanci wpadn do gminy Baligr籀d i powiedz to miejscowym w oczy. Wszak Baligr籀d i Jabonka tym pomnikiem syn. Jeli wierczewski nie zgin by tutaj pies z kulaw nog nie zatrzyma by si w tej gminie. Prosz zobaczy ile autokar籀w i prywatnych samochod籀w tutaj si zatrzymuje, ilu ludziom pami o wierczewskim daje prac i utrzymanie.

Barbarzyskimi nazywa si kraje , kt籀re burz pamitki przeszoci. Hitler majc ju髒 zaciskajc si ptle na szyi straszy Woch籀w, 髒e jeli go zdradz to zburzy wszystko co najcenniejsze w Rzymie i caym kraju, wszystko co zwizane z jego histori. Cae szczcie , 髒e wikszo Niemc籀w nawet wysokich stopniem wojskowych wiedziao ju髒 , 髒e to czowiek chory psychicznie i nie zamierzao speni jego rozkaz籀w. O miejscach pamici powinny decydowa tylko i wycznie lokalne samorzdy. Tak si bowiem skada, 髒e szczeg籀lnie mniejsze miejscowoci s przywizane do swoich pomnik籀w i miejsc pamici i to nie tylko tych susznych politycznie w danej chwili. Bowiem pomniki takie s czasami jedyn rzecz , kt籀ra wyr籀髒nia je od innych.

Wiesaw Stebnicki

[Nr 5/55] Pomniki burz barbarzycy



Imi
E-mail
Temat
Tre嗆
Przepisz kod:

 

© 2003-2012 Nasze Po這niny - Bieszczadzkie Czasopismo Regionalne

Wykonanie i administracja strony: JWK WebStudio