|
|
 |
Artyku造 » ~ Archiwum » [19/112] Fundacja Bieszczadzkiej Kolejki Lenej |
Projekt budowy kolejki lenej na trasie upk籀w – Cisna powsta w kocu XIX wieku. W 1890 roku powoano przedsibiorstwo „Kolej lokalna Nowy upk籀w – Cisna – Sp籀ka Akcyjna” i przystpiono do jej budowy o dugoci 25 km na trasie z upkowa do Cisnej – Majdanu. Nastpnie w 1904 roku przedu髒ono jej lini o dalsze 12 km z Cisnej przez Smolnik do Kalnicy i z Cisnej do Beskidu, z odgazieniem z Majdanu do Roztok G籀rnych o dugoci 6 km. G籀wnym celem budowy kolejki by wyw籀z drewna z niedostpnych teren籀w Bieszczad籀w.
W roku 1923 wybudowano kolejny odcinek linii kolejki z Rzepedzi przez Preuki, Duszatyn do Mikowa o dugoci 12 km i odgazienie w Preukach o dugoci 1,7 km.
Dopiero w 1959 roku poczono istniejce linie wybudowanym odcinkiem z Mikowa do Smolnika i cao linii przedu髒ono o odcinek z Kalnicy przez Smerek, Wetlin do Moczarnego, wi髒c w ten spos籀b baz surowcow wybudowanego Kombinatu Drzewnego w Rzepedzi. Od lat 70 – tych z kolejki korzystali nie tylko mieszkacy okolicznych wsi ale i turyci, kt籀rych liczb okrelano nawet na okoo 30 tysicy rocznie.
W tym ukadzie kolejka funkcjonowaa do 1991 roku. Nastpne lata przyniosy jej likwidacj na wikszoci odcink籀w, ze wzgld籀w ekonomicznych, by w 1994 roku cakowicie zaniecha jej eksploatacji.
Tras kolejki przed cakowit fizyczn likwidacj uratowa fakt wpisania jej w dniu 26 listopada 1992 roku do rejestru zabytk籀w. W oparciu o jej tabor utworzono w Majdanie „Skansen bieszczadzkiej kolejki lenej”, kt籀ry ze wzgld籀w finansowych zosta w 1993 roku zlikwidowany.
Powstaje Fundacja Bieszczadzkiej Kolejki Lenej
Po zaprzestaniu dziaalnoci kolejki na trasach i stacji zapanowaa cisza.
Tory zaczy rdzewie a mieszkacy Cisnej nie wierzyli ju髒, 髒e kiedykolwiek odjedzie std jakikolwiek pocig.
Turyci zawracali ze stacji w Majdanie czasami bardzo 驕le wyra髒ajc si o „nowych czasach”, kt籀re przyniosy ze sob likwidacj PGR-籀w, Iglopolu, zakad籀w no i Bieszczadzkiej Kolejki Lenej jako atrakcji i miejsc pracy.
Grupa mionik籀w kolejki podja si przygotowania Statutu oraz niezbdnych dokument籀w i zo髒enia wniosku o rejestracj Fundacji Bieszczadzkiej Kolejki Lenej. Okrelono g籀wne cele fundacji a w tym:
- utrzymanie w ruchu zabytkowej, wskotorowej kolejki Bieszczadach, co przyczyni si do poprawy stanu rodowiska naturalnego w Midzynarodowym Rezerwacie Biosfery „Karpaty Wschodnie”,
- aktywizacja turystyczno-gospodarcza gmin Cisna i Komacza,
- realizacja programu zagospodarowania trasy kolejki i jej ochrony jako zabytku.
Ustanowion w dniu 16 kwietnia 1996r. przez Tadeusza Wron, Stanisawa Juch, Jadwig Denisiuk; Stanisawa Kubita, Grzegorza Chandoch, Andrzeja Prugara, Mariana Zaborowskiego, Stanisawa Kowalewskiego, Wojomira Wojciechowskiego, Bo髒en Zajdel, Wadysawa wietlickiego, Stanisawa Wermiskiego, Zbigniewa Niewiadomskiego i Barbar Warcho Fundacj Bieszczadzkiej Kolejki Lenej Sd Rejonowy dla m. st. Warszawy Wydzia XVI Gospodarczy Rejestrowy postanowi w dniu 23 lipca 1966 roku wpisa j do rejestru fundacji pod numerem 4910.
Decyzj Ministra Ochrony rodowiska, Zasob籀w Naturalnych i Lenictwa z 29.10.1996 r. przekazano w u髒ytkowanie Fundacji Bieszczadzkiej Kolejki Lenej grunty wraz z istniejcymi na nich budynkami i budowlami, maszynami i urzdzeniami, rodkami trwaymi i pozostaymi skadnikami majtkowymi wasnoci Skarbu Pastwa.
Nieczynna od wielu miesicy kolejka wymagaa ju髒 kosztownych remont籀w g籀wnie torowisk i nasyp籀w, by moga by od nowa dopuszczona do przewozu os籀b.
Wniosek zo髒ony do Ministra Finans籀w o przyznanie z rezerwy Bud髒etu Pastwa dotacji zosta pozytywnie zaopiniowany przez 2 Komisje Sejmowe obradujce w Ustrzykach G籀rnych i Fundacja otrzymaa na uruchomienie odcinka z Majdanu do Przysupia dotacj w wysokoci 500 tys. zotych.
W wyniku ogromu stara czonk籀w Rady Fundacji i Zarzdu, 髒yczliwoci i pomocy dyrekcji Wschodniej DOKP w dniu 4 lipca 1997 roku uruchomiono kolejk na odcinku Majdan – Przysup. W tym pierwszym sezonie przewioza 24 tysice turyst籀w utwierdzajc czonk籀w Rady Fundacji i Zarzdu w przekonaniu, 髒e ich starania i wysiki dobrze su髒y turystom i rodowisku bd tak髒e w przyszoci. W 1998 roku dysponujc zaledwie 8 wagonikami i 3 lokomotywami spalinowymi LYd2 uruchomiono przewozy na odcinku Majdan – Wola Michowa.
Kolejne lata dziaania Fundacji to, stay wzrost liczby korzystajcych z kolejki turyst籀w, stworzenie kolejowej infrastruktury na stacji Majdan (parking, ogrodzenie, owietlenie, utwardzenia, wiaty), remont i adaptacja zabytkowego magazynu na biuro, salk muzealn, na poddaszu og籀lnodostpne pokoje gocinne, bie髒ce remonty torowisk (wymiana podkad籀w i szyn) oraz most籀w i wiadukt籀w, zakupy i remonty taboru (wagon籀w, lokomotyw spalinowych).
Najcenniejszym zabytkiem wr籀d taboru jest parow籀z „Las”. Jest to jedyny w Polsce sprawny technicznie i eksploatowany egzemplarz wyprodukowany w 1956 roku w Zakadach im. Feliksa Dzier髒yskiego w Chrzanowie.
Od 1 lipca 2009 roku wydu髒ono tras z Woli Michowej do Smolnika. W ostatnich 5 latach Bieszczadzka Kolejka Lena przewozi rednio od 50 do 65 tysicy pasa髒er籀w (w 2009 r. – 68 tysicy pasa髒er籀w).
Utrzymanie dla kolejki g籀wnej funkcji osobowego przewozu turystycznego nie wyklucza mo髒liwoci wykorzystania jej do przewoz籀w towarowych, o ile takie zapotrzebowanie wystpi.
Wykluczono mo髒liwo uruchomienia trasy kolejki na odcinku przebiegajcym przez teren Bieszczadzkiego Parku Narodowego – doliny Moczarnego objtej cis ochron rezerwatow.
Bieszczadzka Kolejka Lena g籀wn atrakcj turystyczn
Trasa kolejki przebiega przez szereg miejscowoci gminy Cisna i Komacza tj. tereny o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowo – kulturowych, objtych r籀髒nymi formami ochrony prawnej (Bieszczadzki Park Narodowy z otulin, Ciniasko – Wetliski Park Krajobrazowy, Wschodnio – Beskidzki Obszar Chronionego Krajobrazu.
W jej pobli髒u znajduje si rezerwat „Zwiezo”(osuwiskowe Jeziorka Duszatyskie), ”Gooborze” (naturalne rumowisko skalne piaskowca), „Olszyna gowa w Kalnicy” (g籀rski las gowy), „Sine Wiry” (przeom Wetliny), „Przeom Osawy pod Duszatynem” (malownicze zakole rzeki).
Teren, przez kt籀ry biegnie trasa kolejki znajduje si w granicach Midzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie” w „Euroregionie Karpackim”. Stwarza to mo髒liwo lokalizacji na tych terenach innych form turystyki, wypoczynku i rekreacji w miar zaistniaych potrzeb. Od 2007 roku szlakiem wyznaczonym przez torowisko kolejki od Wetliny do Woli Michowej odbywaj si bieszczadzkie biegi narciarskie Szlakiem Bieszczadzkiej Kolejki Lenej ”Od Nied驕wiedzia a髒 do Kija” – wielka og籀lnopolska impreza narciarska.
Zakada si powizanie infrastruktury turystycznej, typu szlaki turystyki pieszej, konnej, rowerowej, motocyklowej, samochodowej z przewidywanymi stacjami kolejki, celem mo髒liwoci czenia r籀髒nych form zwiedzania terenu.
Powizania kolejki z lokalizacj bazy noclegowej, usugowej i rezerw teren籀w pod jej rozbudow, zwikszaj dostpno i atrakcyjno turystyczn tego unikalnego przyrodniczo i krajobrazowo terenu.
Priorytety, cele strategiczne i kierunki dziaa
Majc na uwadze istniejc baz obsugi ruchu turystycznego oraz prognozujc w najbli髒szych latach jego wzrost nale髒y uwzgldnia szereg dziaa, kt籀re pozwol na podniesienie atrakcyjnoci kolejki bieszczadzkiej. W tym celu w 2005 roku opracowana zostaa na zlecenie Fundacji Bieszczadzkiej Kolejki Lenej profesjonalna „Strategia Rozwoju Bieszczadzkiej Kolejki Lenej”. Zawiera ona na do roku 2015 i lata nastpne priorytety, okrela strategiczne dziaania Fundacji a tak髒e sugestie dziaa dotyczcych szerokiego otoczenia trasy kolejki. Zakada zr籀wnowa髒ony rozw籀j bazy turystycznej, podniesienie jej standard籀w i zwikszanie iloci miejsc. Jest to ciekawe i po髒yteczne opracowanie do wykorzystania przez wiele podmiot籀w dziaajcych w Gminie Cisna i Komacza.
Stanisaw Jucha
|
 |
|
[19/112] Fundacja Bieszczadzkiej Kolejki Lenej |
| » [19/112] Fundacja
Bieszczadzkiej Kolejki Lenej |
| Prosz o podanie danych do
przeznaczenia 1% podatku na
rzecz fundacji |
| Dodano 13 Marca 2013 przez ~Andrzej Gemel |
|
|
|
