Nasze Połoniny - Bieszczadzkie Czasopismo Regionalne | Ustrzyki Dolne | Aktualności, artykuły, galerie zdjęć, ogłoszenia, noclegi

:: [Nr 5/98] "Parszywe Polaki" odzyskali kościół w Chyrowie. Część II Artykuł dodany przez: Redakcja (2010-04-13 17:01:31) W poprzednim wydaniu „Naszych Połonin” opisaliśmy szczegółowo wydarzenia zwiÄ zane z odzyskaniem przez rzymskokatolickÄ społeczność Chyrowa na Ukrainie, budynku dawnego kościoła pw. Św. Wawrzyńca. Dzisiaj prezentujemy inne, zwiÄ zane z tÄ historiÄ wydarzenia. Kilka zdań o historii Parafii Chirolb to jedna z 9 wsi nad środkowÄ WyrwÄ i StrwiÄ Ĺźem, jakie ksiÄ ĹźÄ™ Władysław Opolczyk nadał członkom niemieckiej rodziny FϋlsteinĂłw a wzmianka o tym z roku 1374 jest pierwszÄ pisanÄ informacjÄ o Chyrowie, bo takÄ nazwę nosi dzisiaj wspomniany na wstępie Chirolb. Od 1528 roku za sprawÄ krĂłla Zygmunta Augusta, ChyrĂłw jest miastem. Od tego czasu istniała zapewne w mieście parafia, ale pierwsza pisana informacja o niej datowana jest na rok 1531. W tym czasie powstał teĹź zapewne pierwszy drewniany kościół w miasteczku. PoczÄ tek dzisiejszej świÄ tyni naleĹźy wiÄ zać z rokiem 1710, kiedy to wzniesiono w Chyrowie kościół Świętego Wawrzyńca. Obecny jego kształt jest wynikiem prac budowlanych, jakie miały miejsce na przestrzeni lat 1900 – 1912. Ostatni remont kościoła miał miejsce jeszcze w czasach II Rzeczpospolitej w 1933 roku, podczas ktĂłrego załoĹźono między innymi w kościele instalacjÄ elektrycznÄ . Po roku 1945 roku, kiedy to ChyrĂłw znalazł się w granicach Ukraińskiej republiki Radzieckiej, miasto opuściła znakomita większość PolakĂłw a kościół przestał pełnić swoje funkcje sakralne i stał się magazynem. Radziecki sposĂłb na kościół Sytuacja taka trwała do poczÄ tku lat siedemdziesiÄ tych minionego stulecia, kiedy to władza radziecka postanowiła przeznaczyć świÄ tynię na inne cele. W tym czasie dla uzyskania dwĂłch kondygnacji, nawa kościoła została przedzielona betonowym stropem a do jego północnego boku, po likwidacji kaplicy i zakrystii, dobudowano skrzydło z salÄ widowiskowÄ i licznymi małymi pomieszczeniami. Od strony wschodniej kościoła zostało rozebrane prezbiterium a na dachu świÄ tyni zlikwidowano wieĹźyczkę sygnaturki. GĂłrna kondygnacja kościelnej wieĹźy została „ozdobiona” okalajÄ cym jÄ z zewnÄ trz Ĺźelaznym balkonem. Na południowej ścianie wybito drzwi wejściowe i kilka otworĂłw okiennych. Rozebrano rĂłwnieĹź mur okalajÄ cy kościół. Po opisanej przebudowie, nowo powstały obiekt, zaczÄ Ĺ‚ pełnić funkcję domu kultury i pałacu ślubĂłw. To wĂłwczas niemal całe wyposaĹźenie świÄ tyni uległo zniszczeniu. Na zawsze przepadły organy, cztery ołtarze, chrzcielnica, ambona i dzwony. Ocalało tylko to, co udało się parafianom wynieść w rekach. W wolnej Ukrainie Kolejna przełomowa data w historii świÄ tyni, to rok 1991, kiedy to Ukraina wybiła się na niepodległość. JesieniÄ tego samego roku społeczność polska rozpoczęła starania o odzyskanie budynku kościoła. Pierwszym krokiem było ponowne powołanie do Ĺźycia chyrowskiej parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca. W tym samym czasie zaczęto ponownie odprawiać w Chyrowie Msze Święte. Do tego momentu wierni z Chyrowa, aby uczestniczyć w naboĹźeństwie musieli jeĹşdzić do pobliskiego Dobromila. PoczÄ tkowo Msze odprawiano na chyrowskim cmentarzu przy kaplicy OO. JezuitĂłw, następnie przy figurze Matki BoĹźej w bezpośrednim sÄ siedztwie kościoła. Po pewnym czasie miejscowa rodzina WĂłjcikĂłw udostępniła swĂłj dom dla zorganizowania prowizorycznej kaplicy. Sytuacja taka trwała przez trzy lata, kiedy to w 1994 roku kaplicę przeniesiono do domu pani JĂłzefy Wiśniewskiej przy ulicy Dobromilskiej 19. NaboĹźeństwa odprawiał, dojeĹźdĹźajÄ cy z pobliskich SÄ siadowic, ksiÄ dz Walery Skraba, a kaplicÄ opiekowała się, co zresztÄ czyni do dzisiaj, pani Janina PirĂłg. W kaplicy znalazły swoje miejsce pamiÄ tki ocalałe ze zdewastowanego kościoła: płaskorzeĹşbione stacje drogi krzyĹźowej, namalowany na drewnie obraz Matki BoĹźej z dzieciÄ tkiem, rzeĹşba Chrystusa z grobu wielkanocnego, figura anioła oraz rzeĹşbione figury Chrystusa Zmartwychwstałego i Chrystusa UkrzyĹźowanego. Stacje drogi krzyĹźowej znajdowały się przez pewien czas w chyrowskiej cerkwi Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Za sprawÄ miejscowego popa, zostały one zwrĂłcone prawowitym właścicielom. PoczÄ tki walki o odzyskanie kościoła SzczegĂłlnÄ datÄ dla chyrowskich katolikĂłw stał się dzień odpustu parafialnego w 1994 roku. To właśnie w owym roku w dniu 10 sierpnia w budynku domu kultury, dawnym kościele, odprawiona została pierwsza od prawie 50 lat msza święta. Koncelebrował jÄ przybyły ze Lwowa ksiÄ dz biskup Marcjan Trofymiak a uczestniczyła w niej liczna grupa wiernych z Ustrzyk Dolnych. To zapewne ten dzień dał miejscowym katolikom wystarczajÄ co duĹźo sił do walki o odzyskanie budynku kościoła. PoczÄ tkowo wyglÄ dało to na porywanie się z motykÄ na słońce. Miejscowe władze nie dopuszczały nawet myśli o spełnieniu ĹźÄ dań miejscowych PolakĂłw. Za nic miano rzeczowe argumenty oraz prawne i historyczne racje wnioskodawcĂłw. Liczyła się tylko ich argumentacja, iĹź spełnienie ĹźÄ dań chyrowskich PolakĂłw pozbawi miasto jedynej placĂłwki upowszechniania kultury. Pierwszy znaczÄ cy sukces, chyrowska wspĂłlnota rzymskokatolicka odniosła w roku 2000 i 2001, kiedy to decyzjÄ lwowskich władz obwodowych uzyskała formalne prawo własności kościoła, potwierdzone następnie wyrokiem lwowskiego WyĹźszego SÄ du ArbitraĹźowego. Rada Miejska Chyrowa ponad prawem Sukces był jednak pozorny, bo chyrowscy deputowani bimbali sobie z wyroku sÄ dowego i dziwnym trafem nikt nie palił się do skutecznej jego egzekucji. Zmusiło to polskÄ społeczność katolickÄ Chyrowa do bardziej skutecznego działania. Skutkiem kolejnych działań procesowych był wyrok Obwodowego SÄ du Gospodarczego ze Lwowa z dnia 21 marca 2005 roku, nakazujÄ cy Radzie Miejskiej Chyrowa zwrot budynku kościoła. Dobrowolnej realizacji wyroku sÄ dowego nie było, więc rozpoczęto postępowanie egzekucyjne. W dniu 18 sierpnia 2005 roku w asyście milicjantĂłw pojawił się w Chyrowie starosamborski komornik rejonowy. Jego interwencja okazała się rĂłwnieĹź nieskuteczna i zakończyła się przesunięciem egzekucji o tydzień, a nastÄ piło to na prośbę władz chyrowskich reprezentowanych przez Ăłwczesnego mera Myrona Kowala. Kiedy w tydzień później wierni wraz z proboszczem i przedstawicielem Metropolity Lwowa kardynała Mariana Jaworskiego przybyli pod kościół, nie uzyskali niczego a w odpowiedzi usłyszeli tylko stek wyzwisk od grupy deputowanych miejskich wspieranych przez kilkunastu miejscowych wyrostkĂłw. Stanowisko innych wyznań Myron Kowal zorganizowała wprawdzie w siedzibie Rady Miejskiej spotkanie dyskusyjne na temat zwrotu kościoła z udziałem deputowanych i przedstawicieli parafian, ale poza pustymi deklaracjami niczego ono nie przyniosło. W późniejszym czasie o zdanie na temat zwrotu kościoła zapytano rĂłwnieĹź przedstawicieli innych wyznań. W maleńkim Chyrowie oficjalnie działajÄ cztery kościoły. Poza opisywanÄ parafiÄ rzymskokatolickÄ , swoje miejsca kultu majÄ tu jeszcze wyznawcy Ukraińskiej Cerkwi Grekokatolickiej i Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Kijowskiego, ktĂłrzy wspĂłlnie korzystajÄ ze świÄ tyni pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny, oraz wyznawcy Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej korzystajÄ cy z kościoła pod wezwaniem Świętego Mikołaja, mieszczÄ cego się na terenie dawnego Konwiktu OO. JezuitĂłw. Z prośbÄ o opinię na temat przyszłości kościoła zwrĂłcono się do trzech z nich, zdanie parafii rzymskokatolickiej było jasne. Z pośrĂłd zapytanych duchownych tylko reprezentujÄ cy UkraińskÄ AutokefalicznÄ Cerkiew PrawosławnÄ poparł zwrĂłcenie budynku kościoła jego prawowitym właścicielom, pozostali duchowni byli temu zdecydowane przeciwni. Powody, jakie nimi kierowały nie sÄ znane, ale z pewnościÄ nie wynikajÄ z podstawowych zasad religii, ktĂłrÄ reprezentujÄ . Koniec bezprawia Mijały kolejne lata, parafianie pisali listy do wszystkich, ktĂłrzy według nich mogli im pomĂłc w odzyskaniu kościoła. Pisali między innymi do szefowej ukraińskiego rzÄ du pani Julii Tymoszenko a nawet do prezydenta republiki Wiktora Juszczenki. Wszystko to „psu na budę”, bo w państwie, ktĂłre oficjalnie zgłasza swoje aspiracje do europejskiej rodziny, proste wykonanie prawomocnego wyroku niezawisłego sÄ du jest niemoĹźliwe z powodu widzimisie kilku nacjonalistycznie nastawionych lokalnych kacykĂłw. To jeszcze potrafię zrozumieć, bo i w naszym kraju na szczeblu lokalnym mogłoby to się zapewne zdarzyć, ale gdzie były w tym czasie wyĹźsze instancje i dlaczego tak długo tolerowano jawne bezprawie? Co w tym czasie robiły starosamborskie władze rejonowe, czyĹźby o tym nie wiedziały? Gdzie zwykły szacunek wobec rzeczy prawomocnie osÄ dzonych? Dopiero interwencja podjęta u lwowskich władz obwodowych przez arcybiskupa Mieczysława Mokrzyckiego, przyniosła ostateczne zakończenie sprawy. Stało się to w dniu 10 lutego 2010 roku a szczegóły całej sprawy zostały opisane w poprzednim numerze „Naszych Połonin”. Msze święte u Świętego Wawrzyńca w Chyrowie sÄ odprawiane regularnie i moĹźna powiedzieć, Ĺźe sytuacja się uspokoiła. Wprawdzie w niedzielę dnia 7 marca bieĹźÄ cego roku wierni zastali drzwi kościoła zabite gwoĹşdziami, ale jest to tylko mało znaczÄ cy incydent. Dotychczasowa kaplica w domu pani Janiny PirĂłg istnieje i pĂłki co nie będzie likwidowana. Miejscowi wierni majÄ Ĺ›wiadomość, Ĺźe planowana odbudowa kościoła spowoduje czasowÄ konieczność odprawiania naboĹźeństw w dotychczasowym miejscu. Koszty odbudowy świÄ tyni zdecydowanie przerastajÄ skromne moĹźliwości chyrowskich parafian i bez wÄ tpienia będzie musiała je ponieść społeczność kościoła rzymskokatolickiego. Problemem jest rĂłwnieĹź bieĹźÄ ce utrzymanie świÄ tyni i o pomoc w tej sprawie apelujemy do wszystkich, ktĂłrym przyszłość mniejszości polskiej na wschodzie nie jest obca. Marek Prorok adres tego artykułu: http://www.naszepołoniny.pl/articles.php?id=909